Astım ve alerjiyi tetikleyen faktörler nelerdir?
Astım hastalığı dünyada artış eğilimi gösteren önemli bir kronik rahatsızlıktır. Geceleri nefes darlığı nedeni ile uykudan uyanma, egzersiz kısıtlanması, spor yapamama, sosyal hayatın kısıtlanması, önemli iş gücü ve okuldan kayıplar, acil servislere sık başvurular, hastaneye yatışlar ve ölüme yol açabilmektedir. Diyabetten daha sık rastlanan ve daha çok maluliyete yol açan bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de 4-5 milyon civarında astım hastası mevcuttur. Ne yazık ki hastaların yarısı son 1 yıl içinde acile başvurmak zorunda kalmakta, %80’inin astım nedeni ile uykusu bölünmekte veya gün içersinde aktivitelerinde kısıtlama olmaktadır. Hastaların % 40’ı astım nedeni ile iş seçimlerinin değiştiğini ifade etmektedirler.
Yapılan araştırmalar Ülkemizde hastaların ancak %1.25’inin tam kontrol altında olduğunu göstermektedir. Tam kontrolden kasıt hastaların hiçbir solunumsal semptom, aktivite kısıtlanması, gece uyku bölünmesi veya atak olmaması, solunum fonksiyon testlerinin normal olması, ve hiç kurtarıcı ilaç kullanımının olmamasıdır. Astım hastalarının büyük bir çoğunluğunda iyi bir takiple bu hedefe ulaşılabilir veya yaklaşılabilir.
Astımın kontrolünde dikkat edilmesi gereken unsurların başında sigara gelmektedir. Ne yazık ki hastaların hala % 30 ‘a yakın bir bölümü sigara içmektedir. Sigara içmeyenlerin önemli bir bölümü de pasif sigara dumanına maruz kalmaktadır. Sigaranın astım hastalığının kontrolü üzerindeki olumsuz etkisi tartışmasız bir şekilde ortaya konmuştur. Bu anlamda kapalı ortamlarda sigara içilmesinin yasaklanması astımlıların korunması açısından da çok önemli bir adım olmuştur. Sigaranın yanı sıra ülkemize özgü evde yakıt olarak tezek kullanımı, odun kömür sobası ile ısınma gereksinimlerinin giderilmeye çalışılması astım semptomlarının artması ve kontrolünün güçleşmesi açısından sorunlar yaratabilmektedir. Ayrıca özellikle trafik ve sanayiden kaynaklanan dış ortam hava kirliliği astım yönünden dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Bu problemlerin yanı sıra son yıllarda artan büyük şehirlere göç, kapalı ortamlarda çok sayıda kişinin bir arada yaşama zorunluluğu, evlerin ısı ve ses izolasyonlarını arttırmak için alınan önlemler gerek ev içi hava kirliliğini gerekse de enfeksiyonların bulaşma olasılığını arttırarak astımın tetiklenme ihtimalini arttırmaktadır. Ayrıca gittikçe artan batılı tarzda yaşama alışkanlığı sonucu gıda katkı maddelerinden zengin beslenme de astım gelişmesi açısında önemli bir risk faktörüdür.
Evde astımı tetikleyen unsurlar;
•Ev tozu akarları
•Küf
•Hamamböceği
•Sigara dumanı
•Ev hayvanları
•Yanma ürünleri
•Tüketici ürünleri
Alınabilecek önlemler;
•Yatak örtüsü,nevresim ve çarşafların haftada en az iki kez değiştirilerek 60c üzerinde bir sıcaklıkta yıkanması
•Evde sık sık temizlik yapılması, tercihan temizliği hasta dışında başkasının yapması, kendiniz yapıyorsanız maske kullanmanız
•Evin sık sık havalandırılması,
•Yatak odasında halı varsa kaldırılması
•Kumaş döşeli eşyalar yerine deri, suni deri, ahşap ve plastikten yapılmış olanlar tercih edilmesi
•Evde peluş oyuncak barındırmamak
•Yatak ve yastıkların akarları geçirmeyen özel bir kılıf ile kaplanması
•Akarları öldüren özel kimyasal solüsyonlarla temizlik yapılması
•Özellikle hepa filtre içeren hava temizleme cihazlarının kullanılması
