Kronik hastalığı olanlar ve ileri yaştaki bireyler yeni koronavirüse dikkat

Yeni koronavirüs Covid 19 hızla yayılarak hayati riske neden olmaya devam ediyor. Özellikle 60 yaşın üzerindeki bireyler, kanser, diyabet, kalp, yüksek tansiyon, kronik karaciğer ve böbrek hastaları, obezite hastalığı olanlar, Parkinson, MS hastaları, dalağı alınmış bireyler, KOAH, bronşit ya da astım gibi kronik akciğer hastalıkları olanlar riskli grupta yer alıyor. Hastalık bağışıklık yetmezliği olan ve immün sistemi baskılayıcı tedavi görenleri de olumsuz etkiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nde Uz. Dr. Aslan Çelebi, konu ile ilgili bilgi verdi.

İlerleyen yaş riski artırıyor 

Covid 19 enfeksiyonu şu anda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en önemli sağlık problemini oluşturmaktadır. Bu enfeksiyon ilk kez görülmekte ve dolayısıyla etkene maruz kalındığında hastalanma riski çok yüksektir. Özellikle yaş arttıkça Covid 19 nedeniyle ağır enfeksiyon ve ölüm riskinin daha da yükseldiği görülmektedir. Bu nedenle özellikle 60 yaşın üzerindeki kişilerin bu virüse çok dikkat etmesi gerekir.

60 yaşın üzerindeyseniz;

• Evden çıkmamaya özen gösterin
• Evinizi sık sık havalandırın
• Ellerinizi sık sık su ve sabun ile en az 20 saniye yıkayın.
• Alkol bazlı el dezenfektanını yanınızdan ayırmayın.
• Özellikle hasta olan kişilerden ziyaret kabul etmeyin
• El öptürmeyin, bir süre tokalaşma sarılmadan kaçının.
• Evdeki diğer bireylerle ortak kullanacağınız eşyaların hijyenine çok dikkat edin, kişisel eşyaların ise mutlaka ayrı olmasına özen gösterin.
• Hapşırma ve öksürme esnasında tek kullanımlık kağıt mendil kullanın. Yanınızda kağıt mendil yoksa dirseğinizin içiyle ağzınızı-burnunuzu kapatacak şekilde dirseğinizin içine hapşırın-öksürün.
• Cep telefonlarınızı düzenli olarak ıslatmadan dezenfekte edin.
• Sağlıklı ve dengeli beslenin.
• Uyku süresi ve kalitesine özen gösterin.
• Evde kendi kendinize uygulayabileceğiniz pratik egzersizler yapın.
• Açık havada kısa yürüyüşler yapın ya da güzel havalarda balkonda bir süre hava alın.
• Günde 8 saatlik uykunun melatonin hormonunu ve bağışıklığı artırdığı kanıtlandığı için düzenli uyuyun.

Kanser hastaları tedavilerini aksatmamalı 

Bazı kanser türleri ve kemoterapi gibi tedaviler bağışıklık sisteminizi zayıflatmakta, hastayı enfeksiyonlara daha yatkın hale getirmektedir. Şu anda Covid 19’ a karşı geliştirilen aşılar klinik deney düzeyinde olduğu ve hastalığın belirlenmiş net bir tedavisi olmadığı için bunu önlemenin en iyi yolu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. COVID-19’dan kaçınmak için alınacak önlemler influenza (grip) gibi diğer bulaşıcı solunum yolu hastalıklarıyla aslında aynıdır.

Tüm kanser hastaları yeni koronavirüsten korunmak için ekstra tedbir almak durumundadır. Kemik iliği nakil hastaları ile aktif olarak kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi tedavileri alan tüm kanser hastalarının yeni koronavirüsten korunma konusunda daha dikkatli olmaları gerekmektedir.

Kanser tedavisi tamamlanmış ve sağlığına kavuşmuş hastaların riski diğerlerine göre daha düşüktür. Ancak kemoterapi ve radyoterapinin bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri, bazen beklenenden uzun sürebilmektedir. Bu sebeple tedavi sonrası da gerekli tedbirlerin üst düzeyde tutulması gerekmektedir. Aktif olarak kemoterapi, immünoterapi ve radyoterapi tedavileri alan hastaların bu sürece kesinlikle ara vermemesi önemlidir. Bu süreçte kanser hastalarının yakınlarına da büyük görevler düşmektedir.

Kanser hastalarına yeni koronavirüsten korunmak için öneriler

• Tedaviyi aksatmamak ilk kuraldır. Gerekli yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenlemeler ile ilgili hasta mutlaka doktoru ile görüşmelidir.
• Kapalı mekanlardan mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Ancak kişi o alanda bulunmak zorundaysa maske takabilir.
• El yıkama, dezenfektan kullanımı gibi pratik temizlik koşullarına dikkat edilmelidir.
• Bu dönemde özellikle ziyaret kabul edilmemelidir.
• Sağlıklı beslenme kanser hastaları için hayati önem taşımaktadır. Katkı maddeli, işlenmiş gıdalar tüketilmemelidir. Kanser hastalarının çevresindeki bireyler bile sigara kullanmamalıdır.
• Düzenli bir yaşam, kaliteli bir uyku, mümkün olduğunca dinlenmek bu dönemde çok önemlidir.
• Hastalıklardan korunmak için bitki çayı, takviye ürün kullanımı gibi konularda kişi mutlaka doktoruna danışmalıdır. Aksi halde kullanılan ürünler bitkisel olsa dahi hastanın mevcut ilaçları ile etkileşim yapabilir. Bu da tedavinin etkinliğine zarar verebilmektedir.

Diyabet hastalarında kan şekeri seviyelerine dikkat 

Kan şekeri seviyesinin yüksek olması, bağışıklık sistemini zorlayabilmekte ve vücudu enfeksiyonlarla ciddi sonuçlara karşı savunmasız bırakabilmektedir. Diyabet hastaları için de bazı kurallar çok önemlidir.

• Öncelikle doktor kontrolleri aksatılmamalıdır.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve genel sağlık için gerekli tedbirler alınmalıdır.
• Kan şekeri düzeyleri bu dönemde düzenli olarak kontrol edilmelidir.
• Bu dönemde mümkünse evden çıkılmamalıdır. Ancak işe gitmek ya da sokağa çıkmak bir zorunluluksa kalabalık alanlarda çok bulunmamaya özen gösterilmelidir.
• Uzun süre evde kalınması gerektiğinde birkaç haftalık ilaç ve malzemelere bulundurulmalıdır.
• Ellerle göz, burun ve ağza temas etmemek önemlidir.

Astım, KOAH ve diğer akciğer hastalıkları solunum problemlerini artırıyor 

Yeni koronavirüs en önemli zararları solunum sisteminde görülmektedir. Damlacıklar ve temas yolu ile önce boğaz, solunum yolları ve akciğerlere inerek yerleşebilmektedir. Nefes darlığı ve solunum sıkıntısı bu virüslerin neden olduğu çok ciddi problemlerdir. Bu dönemde doktor kontrolünde tedaviye devam edilmeli, ilaçlar bırakılmamalı ve sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır.

Sigara, hava yolları ve akciğer dokusunda savunma sistemini bozarak enfeksiyonların kolayca gelişmesine ve tablonun daha ağır seyretmesine neden olur. Kişide solunum yetmezliği daha hızlı bir şekilde görülmektedir.

Obezite hastaları mutlaka kilo kontrolünü sağlamalı 

Obezite hastalarında hem bağışıklık sisteminin azalmış olması, hem de aşırı kiloya bağlı akciğerlerin genişleme kapasitesinin azalması nedeniyle artmış risk söz konusudur. Obezite hastaları mutlaka doktora başvurmalı, sağlıklı kiloya inmek için gerekli önlemleri almalıdır. Beden kitle indeksi yüksek olan, diyet ve spor ile kilo veremeyen kişiler için obezite cerrahisi önemli bir seçenektir. Obezite hastaları da kronik hastalığı olan diğer bireyler gibi yeni koronavirüse karşı gerekli kişisel tedbirleri almalıdır.

Kalp ve yüksek tansiyon hastaları 

Kişinin yaşı kaç olursa olsun, ciddi kalp damar hastalığı varsa koronavirüse bağlı ölüm oranı yüzde 13.2, diyabet varsa yüzde 9.2 ve kanser hastalarında yüzde 7.6 oranına yükselmektedir. Görüldüğü üzere en büyük risk gruplarından birini de  kalp damar hastalığı olan kişiler oluşturmaktadır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Gülsüm Bingöl, kalp ve yüksek tansiyon hastalarının yeni koronavirüsten korunmaları için önemli önerilerde bulundu.

Kalp damar hastalıkları çok geniş bir hasta grubunu kapsamakta ve tabloyu ciddileştirecek farklı bir faktör olmasa bile dünyadaki ölümlerin en sık nedenini oluşturmaktadır. Yine tüm dünyada her 3 erişkinden biri hipertansiyon hastasıdır. Bu hasta grupları yaşları ve mevcut hastalıkları nedeniyle daha hassas olup, enfeksiyonlara daha kolay yakalanabilmekte ve hastalığı daha ağır geçirebilmektedir.  Bu dönemde özellikle kalp hastalığı olanların, yüksek tansiyon hastalarının, kalp cerrahisi ya da girişimsel işlem geçirmiş hastaların çok dikkatli olması gerekmektedir.

Virüsün bulaşıcılığının ve hastalık oluşturma potansiyelinin ne kadar yüksek olduğu rakamlarla görülmektedir. Ancak birçok hasta enfeksiyona yakalansa dahi özel riskli gruplarda değilse büyük oranda diğer viral enfeksiyonlar gibi rahatsızlığı ayakta ve hafif şekilde geçirebilmektedir. Bu durum maalesef kalp damar hastaları için geçerli değildir. Enfeksiyon mevcut hastalık tablosunu kötüleştirmekte diğer yandan da virüsle mücadele gücünü azaltmaktadır.

Bu hasta grubunda alınacak en iyi önlem virüsle karşılaşma riskini azaltmak olacaktır. Burada büyük rol hastalara düşmektedir.

• Özellikle toplu taşıma, halka açık restoran ya da cami gibi kalabalık ortamlardan kaçınılmalı, alışveriş için alış merkezleri veya kalabalık marketler tercih edilmemelidir.
• Hastalar vakitlerini psikolojik olarak rahatlatıcı aktivitelerle geçirmeli, mümkün olduğunca stresten uzak durulmalıdır.
• Kaliteli ve sağlıklı beslenilmelidir.
• Süresi her bünyeye göre farklı olmakta birlikte uyku kalitesi çok önemlidir.
• Düzenli yürüyüş yapmak kalp damar hastalığı bulunanlar için çok önemlidir. Ancak bu süreçte kalabalıklardan biraz uzak durulmalıdır.
• İlaçların düzenli kullanımı çok önemlidir. Sağlık Bakanlığımızda bu yaş grubu ve kronik hastalığı olanlara yarımcı olmak adına ilaç rapor sürelerini uzatmıştır. Hastalarımız doktorları ile iletişime geçerek düzenli kullandıkları ilaçlarını kullanmaya devam edebilir. Son günlerde yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların Covid 19 hastalarında kullanımı ile ilgili spekülasyonlara son vermek amacıyla Avrupa Kardiyoloji Derneği bir rapor yayınlamıştır. Hastaların ilaçları doktoru tarafından değiştirilmedikçe mevcut tedavilerine aynı şekilde devam etmeleri önerilmiştir.